ΕΚΤΕΘΗΚΑΝ "ΤΑ ΔΕΚΑΝΙΚΙΑ" ΤΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Χάσαμε στις τουρκικές εκλογές!

«EΘΝΟΣ» 24/7/2007
Γράφει ο Γιώργος Δελαστίκ

Υπέρμετρα αισιόδοξοι τόνοι επιχειρείται να δοθούν στη χώρα μας σε ό,τι αφορά τις συνέπειες των τουρκικών εκλογών στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η νίκη του Ερντογάν εμφανίζεται σχεδόν ως... θρίαμβος της Αθήνας! Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι σαφέστατα και ήταν κατά πολύ προτιμότερη η νίκη του Ερντογάν από τη νίκη των κεμαλιστών. Αυτό όμως καθόλου δεν σημαίνει ότι τα αποτελέσματα των τουρκικών εκλογών είναι απαλλαγμένα δυνητικών κινδύνων για εντάσεις ή και κρίσεις στις σχέσεις Αθήνας - Αγκυρας. Κάθε άλλο. Ακόμη και στοιχεία των αποτελεσμάτων που είναι πολύ θετικά για την ίδια την Τουρκία, τόσο όσον αφορά τη δημοκρατική εξομάλυνση της κατάστασης όσο και τη συνεργασία και σύγκλιση των πολιτικών της δυνάμεων, ενδέχεται να αποβούν αρνητικά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Το θεμελιώδες στοιχείο ανησυχίας για μας είναι η μετατόπιση ολόκληρου του πολιτικού σκηνικού της Τουρκίας προς έντονα εθνικιστική κατεύθυνση - ολόκληρου του σκηνικού, συμπεριλαμβανομένου και του Ερντογάν. Αυτό συνέβη προεκλογικά, αλλά όλα δείχνουν ότι το φαινόμενο πιθανότατα θα ενταθεί μετεκλογικά.
Καθόλου παρήγορο φαινόμενο δεν είναι η συνεχιζόμενη εικόνα πλήρους κατάρρευσης της κεμαλικής κεντροδεξιάς, η οποία όχι μόνο παρέμεινε και πάλι εκτός Κοινοβουλίου, αλλά και από περίπου 15% που είχαν συνολικά στις προηγούμενες εκλογές τα δύο κόμματά της, τώρα έπεσαν σχεδόν στο ένα τρίτο αυτού του ποσοστού!
Ακόμα χειρότερο είναι το γεγονός πως υποκαταστάθηκε από την κεμαλική ακροδεξιά των «Γκρίζων Λύκων» του Μπαχτσελί, που είναι ο μεγαλύτερος κερδισμένος αυτών των εκλογών από ποιοτική άποψη, αφού μπήκε πανηγυρικά στη Βουλή με 14% και επιπλέον επέβαλε ουσιαστικά την πολιτική ατζέντα της προεκλογικά. Αντικειμενικά, μετά το εκλογικό αποτέλεσμα, σοβαρό τμήμα της κεμαλικής κεντροδεξιάς θα συσπειρωθεί γύρω από την ακροδεξιά του Μπαχτσελί. Είναι πολύ ανησυχητική εξέλιξη το συντηρητικό κομμάτι των κεμαλιστών να εκπροσωπείται από ακραίες εθνικιστικές δυνάμεις.
Επιπροσθέτως, η εκλογική στασιμότητα της κεντροαριστεράς του Μπαϊκάλ αναμένεται να οδηγήσει σε περαιτέρω έξαρση της εθνικιστικής ρητορικής αλλά και πολιτικής πρακτικής, προκειμένου να μην υπερκεραστεί από την ακροδεξιά. Επικρέμαται η απειλή ενός «πλειοδοτικού διαγωνισμού» εθνικισμού στις δύο κοινοβουλευτικές συνιστώσες του κεμαλικού στρατοπέδου, ακροδεξιά και κεντροαριστερά. Αυτή σίγουρα θα εκφραστεί πρωτίστως στο κουρδικό ζήτημα και στη συζητούμενη περίπτωση τουρκικής εισβολής στο Βόρειο Ιράκ, αλλά ένας εθνικιστικός πυρετός, έστω και με αφορμή τους Κούρδους, αποκλείεται να αφήσει εντελώς εκτός πεδίου δράσης του και τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό.
Η αποτυχία του κεντρικού στόχου που είχε βάλει ο Ερντογάν γι αυτές τις εκλογές, η απόκτηση δηλαδή της συνταγματικής πλειοψηφίας των δύο τρίτων για να εκλέξει δικό του Πρόεδρο Δημοκρατίας και να κάνει όποιες συνταγματικές αλλαγές επιθυμεί, θα τον οδηγήσει λογικά στον συμβιβασμό με τις κεμαλικές δυνάμεις σε διάφορα ζητήματα. Αυτή η σύγκλιση όμως ισλαμιστών - κεμαλιστών, στην οποία ο Ερντογάν αναμφισβήτητα θα έχει το πάνω χέρι, θα τον καταστήσει σαφώς πιο ευαίσθητο στις κεμαλικές εθνικιστικές πιέσεις. Στο πλαίσιο μιας ανταγωνιστικής και πολυτάραχης συνεργασίας και σύγκλισης θα θέλει και ο Ερντογάν να αποδεικνύει ότι είναι κι αυτός «καλός Τούρκος πατριώτης». Κι όσο και αν σίγουρα υπάρχουν πολύ σοβαρότερα θέματα, στα οποία ο Ερντογάν θα πρέπει να περάσει «εθνικιστικές εξετάσεις», όπως είναι το κρισιμότατο θέμα των Κούρδων και της εισβολής ή όχι στο Βόρειο Ιράκ, δεν μπορεί να αποφύγει την εμπλοκή και του Κυπριακού, το οποίο π.χ. θα βρει αμέσως μπροστά του, αν τεθούν σε κίνηση οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ.
Ας μην ξεχνάμε δε ότι ισχυρότερη θέση της Τουρκίας στις ευρωπαϊκές διαδικασίες ολοκλήρωσης δεν σημαίνει καθόλου ευκολότερη, σχεδόν αυτόματη εξεύρεση λύσεων στα ελληνοτουρκικά. Αντιθέτως, σημαίνει ισχυρότερες τουρκικές πιέσεις για... «ευρω-κατοχύρωση» των τουρκικών βλέψεων, δηλαδή επιβεβαίωσή τους και κατοχύρωσή τους και σε ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Τραυματισμένη ευρω-προοπτικήΑβάσιμη είναι η εκτίμηση ότι οι εκλογές ενίσχυσαν την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας επειδή νίκησε ο Ερντογάν. Αντιθέτως, η έξαρση του εθνικισμού και η εκλογική επιβράβευσή του ωθούν τα πράγματα προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ο τουρκικός εθνικισμός, πέραν του βιαιότατου αντιαμερικανισμού του σε αυτή τη φάση, προσλαμβάνει σταδιακά όλο και πιο έντονα αντιευρωπαϊκά χαρακτηριστικά, λόγω των δυσκολιών που εμφανίζονται στις διαπραγματεύσεις ΕΕ - Τουρκίας. Ας μη λησμονούμε δε ότι οι Τούρκοι ηγέτες ρίχνουν την ευθύνη για την «αντιτουρκική» στάση της ΕΕ στην Κύπρο και στην Ελλάδα, που στηρίζει τη Λευκωσία.