Ο ΓΡΙΦΟΣ ΜΕ ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΠΟΥ "ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΑΝ"

 Μ.Αλέξανδρος: Ο Τάφος του & η λατρεία του στη Ρωμαιοκρατούμενη Μακεδονία

(του ερευνητή νομισματολόγου Αστέριου Τσίντσιφου)

      Το κλειδί του μυστηρίου για τον τάφο του μεγάλου Αλεξάνδρου, κρύβεται στην περίοδο βασιλείας του Ρωμαίου Καρακάλλα (198 – 217 μΧ.) και σε ένα μοναδικό γεγονός που συνέβη στη Μακεδονία τότε. Ο Καρακάλλας  υπήρξε φανατικός λάτρης του Μακεδονικού πολιτισμού και θαυμαστής του μέγα στρατηλάτη. Οι ιστορικοί συμφωνούν ότι το κύριο –αν όχι μοναδικό– αίτιο για την εκστρατεία του Καρακάλλα εναντίον των Πάρθων πήγαζε από τον απεριόριστο και μάλλον νοσηρό θαυμασμό του για τον Μέγα Αλέξανδρο και όχι από κάποια ιδιαίτερη στρατηγική ανάγκη της εποχής. Άλλωστε η επιθυμία του αυτοκράτορα να μιμηθεί το Μακεδόνα βασιλιά και τα επιτεύγματά του φαίνεται να καθόρισε γενικότερα την όλη πολιτική του. Να σημειωθεί δε, ότι στον στρατό του υπηρετούσαν και 16.000 Μακεδόνες. Αυτό τον συνέδεσε με τα τεκταινόμενα στη Μακεδονία, όσο κανέναν άλλο Ρωμαίο αυτοκράτορα. Μια ιδιαιτερότητα της βασιλείας του ήταν ότι  συμβασίλευσε με τον πατέρα του Σεπτίμιο Σεβήρο, από το 198 έως και το 211 μΧ. και ακριβώς αυτή η περίοδος της συμβασιλείας, είναι συνδεδεμένη με το μυστήριο του τάφου του Αλεξάνδρου.

      Η ιστορία αναφέρει ότι ο Σεπτίμιος Σεβήρος σφράγισε τον τάφο του Αλεξάνδρου στην Αλεξάνδρεια και ότι ο τελευταίος που τον προσκύνησε ήταν ο Καρακάλλας. Αν υπήρχε διαδοχή και όχι συμβασιλεία, αυτό θα ήταν αναχρονισμός. Το ερώτημα που προκύπτει εδώ, είναι αν με τις υπάρχουσες προαναφερόμενες συνθήκες, θα επέτρεπε ο Καρακάλλας στον πατέρα του να κάνει κάτι τέτοιο. Οπωσδήποτε όχι. Αυτό όμως συνέβη ακριβώς όπως γράφει η ιστορία γιατί ο Καρακάλλας φρόντισε και άλλαξε τις συνθήκες εκεί. Μετέφερε τον Αλέξανδρο στην Μακεδονία και σηματοδότησε την λατρεία του εκεί με την κοπή δεκάδων νομισματικών σειρών, οι οποίες έφεραν ενεπίγραφα την μορφή του Αλεξάνδρου.

Οι σειρές αυτές ήταν χρυσές (Νο 1,2) αργυρές (Νο 3) και χάλκινες (Νο 4,5,6,7). Αυτό είναι το μοναδικό γεγονός που αναφερθήκαμε στην αρχή και δεν πρέπει να το προσπεράσουμε εύκολα. Πρώτα έρχεται η χρονική συγκυρία του σφραγίσματος στην Αίγυπτο με την έναρξη της επίσημης λατρείας του Αλεξάνδρου στη Μακεδονία. Ήταν μεγάλη παραχώρηση από τους Ρωμαίους να λατρεύεται ο Αλέξανδρος ισάξια με τον αυτοκράτορα και μάλιστα ακόμα και σε χρυσά νομίσματα. Αυτό δεν είχε προηγούμενο στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. 

Το δεύτερο ερώτημα που τίθεται, είναι το που στη Μακεδονία μετέφερε ο Καρακάλλας τον μέγιστο των Ελλήνων. Όλες οι νομισματικές σειρές κόβονταν στη Βέροια που τότε ήταν πρωτεύουσα των Μακεδόνων. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι εκεί έγινε η μεταφορά, όμως σαν πρωτεύουσα η Βέροια ήταν και η έδρα του ΚΟΙΝΟΥ των Μακεδόνων και έτσι ο τόπος κοπής των νομισμάτων αυτών δεν ταυτίζεται απαραίτητα με το σημείο μεταφοράς. Άλλο πιθανό σημείο θα μπορούσε να είναι το μνημείο του λόφου «Καστά», από το οποίο όμως βρήκανε νομίσματα και δεν μας τα δείξανε. Όταν μας τα δείξουν, τότε θα βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα. Πρόσφατες διαρροές μίλησαν και για νομίσματα του 3^ου μΧ. αιώνα με τη μορφή του Αλεξάνδρου. Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε ο μέγιστος των Ελλήνων βρίσκεται στον «Καστά» και σημαίνει ακόμα ότι το μνημείο καταχώθηκε δυο φορές. Όποια όμως και από τις δυο εκδοχές να ισχύει, οι συγκυρίες επί Καρακάλλα  δείχνουν ότι ο μέγας Αλέξανδρος αναπαύετε στην Μακεδονία.

      Μέγιστο ενδιαφέρον έχουν οι οπισθότυποι αυτών των νομισμάτων που υπερβαίνουν τους πενήντα και αξίζει τον κόπο να δούμε κάποιους από αυτούς. Μεγάλη μερίδα είχαν θεματολογία τον ίδιο τον Αλέξανδρο, πάντα με το άλογό του Βουκεφάλα. Στο Νο 8 δαμάζει τον Βουκεφάλα, ενώ στο Νο 9 πραγματοποιεί επέλαση. Στο Νο 10 έχουν τον Αλέξανδρο σε στιγμή μάχης και στο Νο 11 σε μια συμβολική απεικόνιση τον δείχνουν απελευθερωτή. Στο Νο 12 δε, τον συνοδεύει η νίκη που πάντα ανήκε στο βασιλιά. 

Την νίκη άλλωστε είχε οπισθότυπο στα χρυσά νομίσματά του ο Αλέξανδρος (Νο 15). Στην από κοινού θυσία δυο ατόμων που εμφανίζεται στην ζωγραφιά των επιστηλίων στο μνημείο «Καστά», οι μορφές συνοδεύονταν από δυο νίκες. Δυο βασιλιάδες λοιπόν, που μόνο ο Φίλιππος και ο μικρός Αλέξανδρος θα μπορούσαν να είναι. Άλλωστε οι δυο τους, από κοινού θυσία έκαναν και στο Δίον μετά τη μάχη της Χαιρώνειας το 338 πΧ.

      Την νομισματική λατρεία του μεγάλου Αλεξάνδρου που κράτησε 35 χρόνια, τερμάτισε το 249 μΧ. ο Τραϊανός Δέκιος. Ο ίδιος, μετέφερε την πρωτεύουσα της Μακεδονίας από την Βέροια στη Θεσσαλονίκη.