Το έργο του Ιωάννη Μεταξά άφησε ανεξίτηλα ίχνη στην κοινωνία και στην πνευματική ζωή του τόπου, και πολλά στοιχεία του έχουν γίνει τρόπος ζωής, μέχρι σήμερα, όπως ο ποδηλατικός γύρος της Αθήνας που πρώτη φορά έγινε το 1938, οι παραστάσεις στο Λυκαβηττό που τότε πρώτη φορά έγιναν από την Ε.Ο.Ν. στα νταμάρια, οι παραστάσεις στην Επίδαυρο και στο Ηρώδειο που τότε εγκαινιάστηκαν. Μπορεί ο πόλεμος να μην επέτρεψε στον κόσμο να συνειδητοποιήσει και να χαρεί όλες τις κοινωνικές αλλαγές, που κατακλυσμιαία επιτελέσθηκαν μέσα σε τέσσερα χρόνια, και η ανάμνησή τους να θάφτηκε κάτω από τα ερείπια, τις συμφορές, τους θανάτους, την πείνα, τις αναπηρίες και τους δαιδάλους των πολιτικών και ιδεολογικών αναμετρήσεων, όμως οι νόμοι, ο αστικός κώδικας, το ΙΚΑ και πολλά άλλα κοινωνικά μέτρα, που είχαν την αρχή τους τότε, εντάχθηκαν σιωπηλά στην καθημερινή ζωή, ως απαραίτητα και αναγκαία στοιχεία της, μετά την απελευθέρωση, διαμόρφωσαν και εξακολουθούν να επηρεάζουν την ελληνική κοινωνία με πολλούς τρόπους.
«Το έργον του Ιωάννου Μεταξά, εν τω συνόλω του είναι τόσον ευρύ, μέγα και πολυσύνθετο, ώστε μέσα εις την οδύνην της σημερινής στιγμής, να μη απομένει ούτε χρόνος ούτε δύναμις δια να εξαρθή». Τα λόγια αυτά ακούστηκαν την ημέρα του θανάτου του Ι. Μεταξά, από τον Αλέξανδρο Κοριζή στο πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο.
Σε ομιλία του από το Ραδιόφωνο την ημέρα του θανάτου του ο κ. Νίκολσον, Υφυπουργός των πληροφοριών της Μ. Βρεταννίας, μίλησε επίσης για το έργο του Ι.Μεταξά «Είνε ανωφελές να ισχυρισθώμεν ότι η απώλεια του ισχυρού αυτού ανδρός δεν είναι σοβαρόν πλήγμα δια την συμμαχικήν μας υπόθεσιν. Αναλαβών την Αρχήν το 1936, ο Μεταξάς, εύρε την Ελλάδα σπαρασσομένην από τας εσωτερικάς έριδας. Εντός ολίγων ετών κατώρθωσε να της εμπνεύσει πεποίθησιν εις τας ελληνικάς παραδόσεις και να την καταστήση ισχυράν, δυνηθείς ν' αντιμετωπίση, με την χώραν ηνωμένη όπισθέν του, την μεγαλυτέραν δοκιμασίαν προ της οποίας ευρέθη ποτέ η Ελλάς....
(ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ -ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ, 30.1.1941).
Για αυτό το έργο το ευρύ, μέγα και πολυσύνθετο δεν υπάρχει καμία επιστημονική μελέτη, η οποία να το πραγματεύεται συνολικά, ούτε να το αναλύει και να το αξιολογεί μέσα στην εποχή που πραγματοποιήθηκε, συγκρίνοντάς το με το τι είχε προυπάρξει σε κάθε τομέα ή τι αντίστοιχο είχε η Ευρώπη την ίδια εποχή.
Ακόμα και το όραμα του «Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού» που ανήγγειλε ο Ιωάννης Μεταξάς, προσπαθώντας να εστιάσει την προσοχή των νέων στην παράδοση και όχι στο μιμητισμό των ευρωπαικών προτύπων, που ήταν της μόδας τότε. Ενα πολιτισμό οραματιζόταν που θα προέκυπτε από την σύνθεση του αρχαίου του βυζαντινού και του σύγχρονου λαικού. Γι αυτό παρείχε και τα αντίστοιχα ερεθίσματα με διάφορες εκδηλώσεις, παρουσιάζοντας τους δημοτικούς χορούς και τις ενδυμασίες στις εορτές του Σταδίου και αλλού και για να κάνει το ελληνικό λαό να αισθανθεί υπερήφανος για την παράδοση του. Οι ιδέες αυτές που δεν ήταν μόνο δικές του αλλά και άλλων φωτισμένων ανθρώπων της εποχής του, όπως ήταν ο Αγγελος και η Εύα Σικελιανού, η Αγγελική Χατζημιχάλη, η φωτογράφος Νέλλυ και τόσοι άλλοι, σιωπηλά ενώθηκαν με τη ζωή του τόπου μεταπολεμικά, μέσα από την Μουσική του Χατζηδάκι και του Θεοδωράκη, τις παραστάσεις στα αρχαία θέατρα, την αρχιτεκτονική του Πικιώνη, την ζωγραφική του Εγγονόπουλου, του Τσαρούχη, του Χατζηκυριάκου Γκίκα, του Σικιελιώτη, του Γουναρόπουλου και τόσων άλλων καλλιτεχνών, την πεζογραφία του Πετσάλη του Τερζάκη, την ποίηση του Σεφέρη, του Λορεντζάτου και του Ελύτη.
Ο ίδιος ο Μεταξάς αρνήθηκε την δημιουργία Υπουργείου Πολιτισμού, παρά τις εκκλήσεις του πιστού του φίλου Θ. Νικολούδη και Υπουργού Τύπου και Τουρισμού, γιατί έλεγε και πίστευε, ότι ενώ σε πολλούς τομείς το κράτος πρέπει να έχει τον πρώτο και καθοριστικό ρόλο, όπως στην παιδεία, ο πολιτισμός δημιουργείται και εκφράζεται από τους καλλιτέχνες. Για αυτό τον λόγο στήριξε τις δημιουργίες τους με κάθε τρόπο, οικονομικό και προβολής των έργων αδιακρίτως, μέσα από τις Πανελλήνιες Εκθέσεις που τότε εγκαινιάστηκαν στο Ζάππειο Μέγαρο.
Ουσιώδη σημασία έδωσε στον σεβασμό της έννοιας πατρίδα και των συμβόλων της. Στις 16 Ιανουαρίου 1937 δημοσιεύθηκε αναγκαστικός νόμος περί του τρόπου απονομής του οφειλομένου σεβασμού προς την Εθνική σημαία και γενικώς τα εθνικά σύμβολα προς αναπτέρωση του αισθήματος της εθνικής αξιοπρέπειας
Θέλομεν να κάμωμεν πολιτισμόν Ελληνικόν. Δεν θέλομεν τους ξένους πολιτισμούς. Θέλομεν ιδικόν μας πολιτισμόν, τον οποίον να τον ωθήσωμεν και να τον κάμωμεν ανώτερον από όλους τους πολιτισμούς, εις την άκρην αυτήν της Ευρώπης. Θέλομεν ευημερίαν οικονομικήν. Θέλομεν αυτήν την γήν, αυτήν την πολύτιμον γήν, θέλομεν να την κάμωμεν να παράγη, να γίνη περιβόλι, όπως ημπορεί να γίνει μιαν ημέραν ένα πλούσιον περιβόλι, ώστε οι άνθρωποι οι οποίοι ζούν εις τα χώματα αυτά να αισθανθούν ότι είναι ευτυχισμένοι.
Ιωάννης Μεταξάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου