ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ

Το παιγνίδι που παίζουν με την αναδιάρθρωση – και γιατί δεν τους βγαίνει…
 

Από factorx στις 14/04/2011

H εκτίμηση του αναλυτή δημοσίου χρέους της Standard & Poor’s, Μόριτζ Κρέμερ, που δημοσιεύτηκε προχθές είναι σημαντική και «σημαδιακή»:

Γιατί;

Γιατί προέβλεψε για πρώτη φορά πιθανό «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων κατά 50-70%! Τέτοιο πράγμα δεν έχει ξανά-ακουστεί.

Χώρια που ο ίδιος μέχρι πριν λίγες εβδομάδες απέκλειε οποιοδήποτε «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων, γιατί όπως εκτιμούσε «θα είχε καταστροφικές συνέπειες για το σύνολο της ευρωζώνης»… Πως τότε θεωρούσε καταστροφική τη χρεοκοπία και σήμερα πέρασε στο αντίθετο άκρο και συνιστά «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων μέχρι και 70%; Το ελληνικό δημόσιο χρέος είναι σήμερα 1,42 φορές το Ακαθάριστο Εθνικό μας προϊόν. Αν κουρευτεί το μισό (50%) θα μειωθεί στο 70%. Περίπου όσο της…Γερμανίας!

Αν κουρευτεί το 70% τότε θα μειωθεί κατά 98% μονάδες στο 42%! Δηλαδή η Ελλάδα θα γίνει η δεύτερη καλύτερη από πλευράς επιβάρυνσης χρέους σε όλη την Ευρώπη! Πολύ καλύτερη από τη Γερμανία.

Πλάκα μας κάνουν. Χοντρή πλάκα…

Ή μάλλον δεν μας τα λένε όλα…

Ουσιαστικά η δήλωση αυτή είτε είναι μια «μπαρούφα» (που δεν αξίζει να της δώσουμε καμία σημασία) είτε μας περνά ένα «έμμεσο μήνυμα»:

Ότι μας πάνε για έξοδο από το ευρώ!

Πράγματι, έχει υπολογιστεί ότι αν έβγαινε η Ελλάδα από το ευρώ, τότε θα έκανε υποτίμηση μέχρι και 50%… Αλλά επειδή το χρέος της είναι σε ευρώ, και το ΑΕΠ της θα ήταν πλέον σε δραχμές (ας πούμε), τότε η σχέση Χρέους προς ΑΕΠ θα διπλασιαζόταν!

Δηλαδή από 1,42% θα γινόταν 2,85%! Κι αυτό πλέον, θα ήταν όχι απλώς μη βιώσιμο, όπως μας λένε τώρα… Θα ήταν συντριπτικό!

Αν όμως μας έκαναν τότε (μετά την υποτίμηση) ένα «κούρεμα» ομολόγων κατά 70%, τότε θα έκοβαν περί τις 200 μονάδες χρέους! Η Ελλάδα θα έπεφτε στο 85% Χρέος προς ΑΕΠ. Αλλά θα ήταν πια εκτός ευρώ…

Όταν ακούτε λοιπόν, για «κούρεμα» πάνω από 50%, τότε αυτό μάλλον είναι μήνυμα εξόδου από το ευρώ…

Αν ήθελε να πει κάτι ο ποιητής, αυτό ήθελε να πει. Κι όχι ότι θα μας καταστήσουν, ξαφνικά την πιο… αξιόχρεη χώρα της Ευρώπης! Είναι φανερό ότι κάτι «παίζει»…

Όλοι ομολογούν πια ότι το χρέος που επισωρεύουμε με το Μνημόνιο (συν 35 μονάδες υπολογίζεται η αύξησή του, σε συνθήκες άγριας λιτότητας μέσα σε τρία χρόνια – αληθινό «Βατερλώ») δεν είναι πια βιώσιμο. Η μία σκέψη είναι να μας το επιμηκύνουν χωρίς «κούρεμα». Αυτό που λέμε «αναδιοργάνωση» χρέους, χωρίς όμως να χάσουν οι ομολογιούχοι – πέρα απ’ αυτούς που πούλησαν ήδη «κουρεμένα» ομόλογα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αλλά για να συμβεί αυτό πρέπει να πειστούν οι ιδιώτες που έχουν στα χέρια τους ελληνικά ομόλογα να μετατρέψουν αυτά που κρατάνε σε νέα ομόλογα διάρκειας δεκαετίας και πλέον, με λίγο χαμηλότερο επιτόκιο και χωρίς να χάσουν κεφάλαιο (χωρίς «κούρεμα»).

Από αυτή την πολιτική, θα μειωθούν κάπως οι ετήσιες δόσεις μας και θα ελαφρώσουν οι Προϋπολογισμοί μας για τα επόμενα χρόνια. Αλλά όχι σπουδαία πράγματα…

Μπορούν ακόμα να διαθέσουν ένα μέρος από τα 110 δισεκατομμύρια ευρώ που μας έχουν ήδη παραχωρήσει (αλλά δεν έχουν εκταμιευτεί ακόμα τα περισσότερα) για «επαναγορά» (buy backs) των… «κουρεμένων» ελληνικών ομολόγων που έχει αγοράσει ήδη η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Από την ιστορία αυτή θα γλιτώσουμε συνολικά γύρω στα 15 δισεκατομμύρια χρέους, δηλαδή περί το 6,5% του ΑΕΠ. Αν, επί πλέον, μας κόψουν κατά μισή ποσοστιαία μονάδα το επιτόκιο δανεισμού στα 80 από τα 110 δισεκατομμύρια που μας δανείζει η Ευρώπη, αυτό θα βοηθήσει επίσης λίγο, τους συνολικούς τόκους που πληρώνουμε κάθε χρόνο (αν κι αυτό το τελευταίο δεν έχει προταθεί ακόμα – αλλά δεν αποκλείεται να το ακούσουμε).

Όλα αυτά μαζί θα μπορούσαν να μειώσουν τους ετήσιους τόκους από 7,2% του ΑΕΠ μετά το 2013 στο 5,85% του ΑΕΠ. Δηλαδή οι ετήσιοι προϋπολογισμοί θα ανακουφιστούν κατά 1,35% το μέγιστο. Πιθανότερο όχι πάνω από 1%…

Αυτό δεν είναι μικρό πράγμα. Αλλά δεν μας σώζει. Ούτε κι αυτό.

Που καταλήγουμε;

Πώς όλες οι λύσεις χωρίς αληθινό «κούρεμα», προσφέρουν μόνον οριακή (ή λίγο πάνω από οριακή) βελτίωση στη διαχείρισή του ελληνικού χρέους. Και σίγουρα δεν το καθιστούν βιώσιμο… Είναι σαν να σε έχουν βυθίσει σε μια πισίνα βάθους πέντε μέτρων με μια αλυσίδα ενός μέτρου δεμένη στα πόδια σου, με ένα βάρος 200 κιλών. Αν έχεις ύψος 1,80, το πρόσωπό σου βρίσκεται 2,70 μέτρα πάνω από τον πυθμένα, αλλά και 2,30 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του νερού. Πνίγεσαι…

Στις 11 Μαρτίου «χαλάρωσαν» την αλυσίδα μισό μέτρο ακόμα. Τώρα ανεβήκαμε κάπως, είμαστε 1,80 κάτω από την επιφάνεια. Αλλά εξακολουθούμε να πνιγόμαστε. Κι αν μας δώσουν όλες αυτές τις πρόσθετες «διευκολύνσεις» μπορεί να μας χαλαρώσουν την αλυσίδα που μας κρατάει στο βυθό κατά μισό μέτρο ακόμα. Τότε θα βρισκόμαστε 1,30 μέτρα κάτω από το βυθό. Πολύ «καλύτερα»…

Αλλά ακόμα θα πνιγόμαστε!

Και κάτι ακόμα: Όλες αυτές οι ανεπαρκείς «διευκολύνσεις» γίνονται ως «ανταλλάγματα» ώστε να διευκολύνουν τον Γιώργο Παπανδρέου να περάσει μέσα στην Ελλάδα τα νέα μέτρα ασφυξίας (γατί ελάχιστα απέδωσαν τα προηγούμενα)… «πανηγυρίζοντας»! Μέχρι τώρα το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής (πριν και μετά το Μνημόνιο) έκοψε 11 μονάδες του ΑΕΠ, περί τα 25 δισεκατομμύρια ευρώ. Τώρα προγραμματίζει πρόσθετες περικοπές άλλων 23-24 δισεκατομμυρίων!

Άλλα τόσα δηλαδή…

Τα προηγούμενα προκάλεσαν ύφεση. Κι αυτά θα προκαλέσουν ακόμα μεγαλύτερη ύφεση διαρκείας. Και θα τα εμφανίσει στο «περιτύλιγμα» μιας ανεπαρκούς ελάφρυνσης υποχρεώσεων. Θα μας χαλαρώσει την αλυσίδα που μας κρατά στο βυθό, αλλά θα μας βάλει μεγαλύτερο βαρίδι και θα μας πάει σε μεγαλύτερο βάθος…

Πρόκειται για μια «μεταβατική» πολιτική.

Πέρσι μας έλεγαν ότι θα μας «σώσουν» με το Μνημόνιο… Αυτή ήταν η προηγούμενη Πολιτική. Που αποδείχθηκε αδιέξοδη.

Τώρα μας μετακινούν σε μια άλλη Πολιτική. Που δεν είναι σαφής ακόμα.

Και στο μεταξύ μας φορτώνουν κι άλλη λιτότητα και μας «χρυσώνουν το χάπι» με «ανεπαρκείς βελτιώσεις» της συντριπτικής επιβάρυνσης που μας έχουν επιβάλλει ως τώρα – και που παραμένει συντριπτική. Που μας πάνε;

– Σε αναδιάρθρωση εντός ευρώ;

– Σε έξοδο από το ευρώ με (πολύ μεγαλύτερη) αναδιάρθρωση;

Το πρόβλημα με την αναδιάρθρωση γενικά, είναι ότι συνήθως περιλαμβάνει σκληρά μέτρα προσαρμογής. Αλλά στην Ελλάδα επέβαλαν ήδη μέτρα προσαρμογής χωρίς αναδιάρθρωση. Κι αν αποφασιστεί σήμερα να την «αναδιαρθρώσουν», δηλαδή να της «κουρέψουν» το χρέος, δεν αντέχει η Ελλάδα περισσότερη «προσαρμογή»!  Έχει ξεπεράσει τα όρια αντοχής οποιασδήποτε οικονομίας στο παρελθόν. Αν περάσουν και τα νέα μέτρα θα έχουμε κάνει αναπροσαρμογή 50 δισεκατομμυρίων, δηλαδή πάνω από 20% του ΑΕΠ μέσα σε μια τετραετία! Τέτοια απίσχναση σε τόσο λίγο χρόνο παθαίνουν ολόκληρες χώρες μόνο σε περίοδο ενός καταστροφικού Πολέμου!

Και στη δική μας την περίπτωση αυτόν τον Πόλεμο δεν έχουμε καμία ελπίδα να τον κερδίσουμε…

Άρα, το γνωρίζουν καλά, ότι αυτά τα μέτρα που θα εξαγγέλλει ο Γιώργος Παπανδρέου δεν θα αντέξει η Ελλάδα (και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα τα αντέξει ούτε η κυβέρνηση του ΓΑΠ). Οπότε;

Για να επιβιώσει η Ελλάδα, αλλά – και κυρίως – για να μην υποστεί η Ευρωζώνη μεγάλο κλονισμό από το «σεισμό» που θα προκαλέσει η χρεοκοπία της Ελλάδας, πρέπει να γίνουν τρία πράγματα:

– Πρώτον, να κερδίσουν χρόνο, ώστε να προλάβουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες (πλην της Ελλάδας) να πουλήσουν όσο γίνεται περισσότερο ομόλογα. Μέχρι στιγμής έχουν ξεφορτωθεί (κουρεμένα) μόλις 50 δισεκατομμύρια και εξακολουθούν να έχουν στην κατοχή τους 160-180. Ακόμα πολλά είναι…

– Δεύτερον, πρέπει η Ελλάδα να «διαχωριστεί» από τις άλλες υπερχρεωμένες χώρες (Ιρλανδία, Πορτογαλία μέχρι στιγμής). Ώστε η αναδιάρθρωση της Ελλάδας να μην προκαλέσει μεταδοτικά αποτελέσματα στις άλλες δύο, οπότε θα ξεπεραστούν τα όρια του Ευρωπαϊκού Ταμείου.

Αυτός ο διαχωρισμός θα γίνει, αν στην Ελλάδα προταθεί έξοδος από το ευρώ (με μεγάλο «κούρεμα») και διαχωριστούν οι άλλες δύο που θα διαχειριστούν το χρέος τους εντός του ευρώ.

– Τρίτον, να προλάβουν, επίσης, η Ισπανία και η Ιταλία, να βγουν οριστικά από τη «λίστα του κινδύνου». Ώστε γι’ αυτές να μην υπάρχει κανένα πρόβλημα. Αυτό, υποτίθεται θα συμβεί μετά τα stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών στις αρχές Ιουνίου (την αξιοπιστία των οποίων αμφισβήτησαν πέρσι σχεδόν άπαντες…)

Μ’ άλλα λόγια κερδίζουν χρόνο για να προλάβουν να ξελασπώσουν οι δικές τους τράπεζες, κι ύστερα να κάνουν το διπλό διαχωρισμό: της Ελλάδας από Ιρλανδία-Πορτογαλία κι αυτών των δύο από Ισπανία και Ιταλία.

Και μέχρι τότε είμαστε σε «μεταβατική κατάσταση», όπου επισήμως κανείς δεν μιλάει για «αναδιαπραγμάτευση» του ελληνικού χρέους, ενώ οι αγορές βοούν καθημερινά πια για αναδιαπραγμάτευση!

Πόσες πιθανότητες έχει αυτή η πολιτική να επιτύχει;

Ελάχιστες!

Γιατί ό,τι διαβλέπουν οι αγορές δεν μπορούν να το αρνούνται για πολύ οι πολιτικοί. Χώρια που όταν κάτι προεξοφλείται από τις αγορές επισπεύδεται. Και κάθε τι διαφορετικό ματαιώνεται… Ακόμα, γιατί με την άνοδο των επιτοκίων που ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα σπρώξει όλες τις «προβληματικές» χώρες (και την Ισπανία και την Ιταλία) πιο κοντά στο «μεταίχμιο» απ’ όπου θέλει να τις «απομακρύνει». Και θα κάνει τη ζωή δύσκολη σε Ιρλανδία και Πορτογαλία.

Καλά για την Ελλάδα, ας μη μιλάμε καλύτερα…

Και τέλος, γιατί με τον ανόητο Μηχανισμό Σταθερότητας που δημιούργησαν, έβαλαν τέτοιους όρους (συμμετοχή των ιδιωτών στο ρίσκο των κρατικών ομολόγων), που ακόμα και χωρίς άνοδο των επιτοκίων σήμερα, μετά το 2012 πολλές χώρες θα έχουν πρόβλημα δανεισμού, εφ’ όσον δεν θα έχουν τότε άψογα δημοσιονομικά. Και με την άνοδο των ευρωπαϊκών επιτοκίων, σε συνθήκες ανόδου και των τιμών πετρελαίου, πολλές χώρες θα έχουν τότε πρόβλημα δανεισμού. Και πολύ συντομότερα, ίσως… Χώρια που ενώ «σπρώχνουν» πολλές χώρες στην ανάγκη «στήριξης», φτιάχνουν ένα Μηχανισμό Στήριξης με πενιχρά μέσα, αδύναμο να ανταποκριθεί στις ανάγκες οποιασδήποτε άλλης χώρας πέρα από τις δύο που έχουν ήδη προσφύγει σε αυτόν (Ιρλανδία και Πορτογαλία – η Ελλάδα είναι εκτός Μηχανισμού).

Μ’ άλλα λόγια επιβάλλουν κάτι που δεν στέκει.

Και υποστηρίζουν κάτι που δεν βγαίνει…  Πέρσι το έκαναν στην Ελλάδα, με τους όρους του Μνημονίου. Φέτος το κάνουν σε όλη την Ευρώπη, με το Μηχανισμό Σταθερότητας.

Και πάνω σε όλες αυτές τις εγγενείς αντιφάσεις παίζονται και παιγνίδια.

– Πότε πολιτικά παιγνίδια, εν όψει διαδοχικών εκλογών σε κάθε γερμανικό κρατίδιο…

– Πότε κερδοσκοπικά παιγνίδια, ανάμεσα σε διάφορους «οίκους» η επενδυτικές τράπεζες που αποτιμούν χώρες την ώρα που διαχειρίζονται τα χρέη τους ή παίζουν (ανάποδα) στην αγορά τα ασφάλιστρα κινδύνου τους!

Πέρα από τα παιγνίδια που παίζονται όμως, μη ξεχνάτε το βασικό:

Όλο αυτό το πράγμα δεν βγαίνει. Και με αυτά που κάνουν οι ίδιοι (όπως οι διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ που ήδη ξεκίνησαν) το τορπιλίζουν μετά βεβαιότητας.

Τηλέμαχος