31 Ιουλίου 1920: Η Δημοκρατία δολοφονεί τον άνδρα μιας περήφανης Ιδέας
Στις 31 Ιουλίου του 1920 ο Δραγούμης δολοφονήθηκε από βενιζελικά δημοκρατικά τάγματα. Ο Ίων σύμφωνα με τον εθνικοσοσιαλιστή Πέτρο Ωρολογά ήταν ο «Πρώτος που εργάσθηκε σα στοιχείο «αταξικό» στην Ελλάδα και φάνηκεν έτσι ο πρώτος Έλληνας «εθνικοσοσιαλιστής». Κι αν ο θάνατος δεν ερχόταν να σταματήση τη δράση του στην εποχή της ωριμότητας, πιεζόμενος πλέον από την ανάγκη των πραγμάτων, αφού το δικό του ιδανικό θα είχε πεθάνει με την καταστροφή (τη μικρασιατική), οδηγούμενος από τη νοοτροπία του, θα είχε κηρυχθή πιθανώτατα, εναντίον των κομμάτων και του κομμουνισμού και θα είχε πάρει τα άλλα δυο ιδανικά: τη Βαλκανική Συνεννόηση και τ’ ολοκληρωτικό κράτος.»
Ήταν εκείνος που υποστήριξε πως:
«Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να γίνω στενός σοσιαλιστής. Όλες οι τάξες της κοινωνίας πρέπει να ζήσουν, όλες είναι καταναλώτριες, όχι μόνο οι εργάτες της πολιτείας ή της εξοχής. Αυτοί είναι οι περισσότεροι μα γιατί να μη ζήσουν και οι λιγότεροι;»
και ότι ήταν «Από άνθρωπος μιας τάξης με ορισμένα συμφέροντα τάξης, γίνομαι σοσιαλιστής με την πλατειά έννοια, και θέλω μια καινούρια οικονομία της κοινωνίας μου και των άλλων κοινωνιών. Από στενός πατριώτης, γίνομαι εθνικιστής, με τη συνείδηση του έθνους μου και όλων των άλλων εθνών, γιατί οι διαφορές των εθνών πάντα θα υπάρχουν, και έχω τη συνείδηση τους και χαίρομαι που υπάρχουν αυτές οι διαφορές, που με τις αντιθέσεις τους, με τις αντιλήψεις τους, υψώνουν την ανθρώπινη συνείδηση και ενέργεια.»
Γιατί για αυτόν εθνικισμός σήμαινε τα εξής:
«Ο εθνικισμός είναι μορφή της ενέργειας. Ο Barres τιτλοφορεί τα βιβλία του με τ’ όνομα των μυθιστορημάτων της εθνικής ενέργειας. Η ύπαρξις ενός έθνους είναι όλη ενέργεια. ‘Αμα παύση να είναι όλη ενέργεια, χάνεται το έθνος σιγα σιγά. Όταν λέγω ενέργεια, εννοώ το μπλέξιμο στην τωρινή ζωή, το μπέρδεμα στην καθημερινή ζωή, τη ζωή, όχι την πολλή συλλογιά, όχι τις κρίσεις, όχι το μάζωμα εντυπώσεων ή γραμματοσήμων, σχεδόν όχι την τέχνη. Ενέργεια είναι εκείνη η φωτιά που κάνει το έθνος και ζη και ξοδεύεται, είναι το λάδι, είναι το πετρέλαιο, ενέργεια είναι η ζωή, τα άλλα είναι θανατερά στοιχεία. Λοιπόν οι ενεργητικοί άνθρωποι δεν μπορεί παρά να είναι εθνικισταί, είτε το ξέρουν είτε μη, δεν μπορεί παρά να ζουν ανάμεσα στο έθνος τους και εκεί να ξοδεύουν τη δύναμή τους και εκεί να παίρνουν δύναμη. Ο Νόβικοφ που λέγεται internationaliste είναι στοιχείο θανάτου για το έθνος του. Τον ενδιαφέρουν μόνο οι ιδέες, είναι κουρασμένος να ενεργή ανάμεσα στο έθνος του. Οι ιδέες είναι πιο εύκολες από την ενέργεια και η δική του ενέργεια είναι να γράφη τις ιδέες του σε βιβλία και σε γράμματα και να τις σκορπίζη όσο μπορεί περισσότερο στον κόσμο. Αυτή όμως δεν είναι ενέργεια, είναι κούραση. Έτσι η ενέργειά μου, ζωή που έχω μέσα μου με φέρνει πίσω στο έθνος μου και κει μέσα χωμένος ενεργώ. Η ενέργεια μου με κάνει εθνικιστή, με ξαναφέρνει στο μέρος από όπου θέλησαν να με βγάλουν οι ιδέες του ενός και του άλλου».
Γιατί σιχαινόταν τις μάζες και τις κοινωνίες τις δήθεν ειρηνικές και αλληλέγγυες υποστηρίζοντας πως «Οι πατρίδες ας μένουν για τους πολλούς και θα μείνουν. Οι κοσμοπολίτες είναι δημοκρατικοί, αντιπαθητικοί».
Γιατί εκείνος ήταν ζωντανός κι όχι κουρασμένος σαν τους σοσιαλιστές, τους κοσμοπολίτες, δηλαδή τους διεθνιστές:
«Οι κουρασμένοι κάνουν κοινωνίες εβραίικες με μόνο σκοπό τη γενική αλληλοβοήθεια, οι κουρασμένοι, που μόνο τη ζωούλα τους κυττάζουν, που αλτρουίζουν μόνο για να υπηρετήσουν καλλίτερα το μικροσυμφέρον τους, οι κουρασμένοι, που βαστιούνται από τα χέρια σε μιαν αλληλεγγύη γιατί φοβούνται να περπατήσουν μονάχοι τους, μην τύχει και κοπιάσουν πάρα πολύ, οι κουρασμένοι, που το στρατιωτικό γι ‘ αυτούς είναι βάσανο, γιατί δεν υπηρετεί τη ζωούλα τους, οι κουρασμένοι, που εχθρούς δεν έχουν. Του Αλέξη η ψυχή, συναρπασμένη από σιχαμάρα για το μικράνθρωπο, φώναζε ολημερίς: – Κάτω οι μασόνοι, οι Εβραίοι, οι σοσιαλιστές».
Γιατί εκείνος σιχαινόταν το κράτος και πίστευε μόνο στο Έθνος:
«Δεν πασκίζω για το κράτος, γιατί το κράτος το δικό μας δεν αξίζη να το βοηθή κανένας, είναι μονάχα ορμητήριο. Εγώ πασκίζω για το έθνος. Είναι ανάγκη ναυτειάσω ανθρώπους, να ελευτερώσω τους Έλληνες, ελεύτερους και δούλους, γιατί είναι όλοι τους σκλάβοι και ραγιάδες.»
Γιατί οι εθνικοί αγώνες έχουν ένα μόνο σκοπό:
«Για μένα οι εθνικοί αγώνες είναι χρήσιμοι για να αντρειώνονται να καλλιτερεύουν τα άτομα. Το έθνος είναι όργανο για την τελειοποίηση των ατόμων».
Για αυτό και πρότεινε τον έναν και μοναδικό δρόμο:
«εις τους Έλληνας σοσιαλιστάς θα υπεδείκνυα αν ήθελον να με ακολουθήσουν: Εθνικόν σοσιαλισμόν, όχι υπό την γνωστήν έννοιαν, αλλ’ υπό την έννοιαν, ότι η εφαρμογή του θα είναι ανάλογος προς το έθνος και προς την κατάστασιν της εξελίξεώς του.»
Κι ο αγώνας και η νίκη για αυτόν σήμαιναν απλά και όμορφα πράγματα, γεμάτα ζωή και ηρωισμό:
«Μ’ αρέσει βέβαια η νίκη, αλλά η νίκη η δύσκολη, η νίκη μου με τη νίκη της ιδέας μου, και για να γίνει αυτό χρειάζονται αγώνες και αγώνες. Και οι αγώνες είναι ωραίοι, πιο ωραίοι ακόμα και από τη νίκη».
Γιατί εκείνος ήξερε πως να πεθαίνει επειδή ήταν ζωντανός, όχι κουρασμένος. Δεν θα γινόταν ποτέ αυτόχειρας. Δεν ήταν ποτέ δειλός. Για αυτό προφήτεψε τον θάνατό του:
«Και ο θάνατος θα έρθη στον καιρό του. Δε θα φοβηθή ο εξαιρετικός να παίξη τη ζωή του τολμηρά, να σκορπίση τα πλούτη του, να αποκαή. Ολοένα αυτό κάνει, αλλά και δε θα σκοτωθή ποτέ με το χέρι του. Ας έρθουν άλλοι να τον σκοτώσουν. Μα ο Χάρος να έρθη σε ώρα πλούτου της ψυχής του, σε ώρα μουσική και όχι σε ώρα φτώχιας και κακομοιριάς. Ένα μονάχα θάνατο καταλαβαίνει όμορφο, το θάνατο του πολεμιστή επάνω στη μάχη.»
Σήμερα ακόμα η προσταγή του, η πρόσκλησή του στον αγώνα για την αναγέννηση της Πατρίδας και του Έθνους ηχεί στις ψυχές λίγων ζωντανών που ακολουθούν το πνεύμα του:
«Πρώτα το κράτος τους, και ύστερα τον πολιτισμό τους, αυτά έχουν να δημιουργήσουν ομαδιακά οι Έλληνες. Και τώρα; Όσοι ζωντανοί, προσέλθετε!»
Περήφανος ως την τελευταία του στιγμή, απέναντι στις σφαίρες της δημοκρατίας με το λευκό του κοστούμι, αλλάζοντας το μονόκλ του και στεκόμενος με ανδρεία απέναντι από τον θάνατό του που πρόσταξαν σκοτεινά συμφέροντα, με το αίμα του βάφτισε τις Ιδέες του για τις οποίες όσοι μένουν ζωντανοί αγωνίζονται σήμερα για να τις εγκαθιδρύσουν στο βρωμερό κράτος που πρέπει να καταστραφεί για να ζήσει το Έθνος, όπως έλεγε. Γιατί οι βουλευτές δεν μπορούν να εκπροσωπήσουν το Έθνος και πρέπει να βρεθούν άλλοι άνθρωποι να το κάνουν αυτό. Γιατί λαός δεν είναι αυτός που πληρώνει τους φόρους όπως πιστεύουν οι πολιτικοί επειδή ζουν μέσα σε ένα κράτος. Η έννοια του κράτους συνοψίζεται στα λόγια του:
«Το κράτος χρησιμεύει διά την αυτοσυντηρησίαν της φυλής, που είναι απείρως πολυτιμοτέρα από την απλήν αυτοσυντηρησίαν του κράτους. Διότι τα κράτη δεν δημιουργούν τίποτε, μόνον συντηρούν και υποβοηθούν, τά έθνη όμως δημιουργούν πολιτισμούς…»
Σήμερα, σε μια ακόμα επέτειο του θανάτου του, που πέφτει τόσο κοντά στην προδοσία της Μακεδονίας και στην καταστροφή και τον θάνατο τουλάχιστον 88 ανθρώπων ακούστε τα λόγια του, νιώστε την ψυχή του. Τον σκότωσε το ίδιο κράτος που σκοτώνει κι εσάς. Το ίδιο καθεστώς, εκείνο που τόσο πολύ μισούσε και ζητούσε να το καταστρέψει ξυπνώντας κάθε κουρασμένη ψυχή της εποχής του:
«Σιχαίνομαι τη φρονιμάδα σου. Αν μπορούσα να καταστρέψω μόνος μου το κράτος το Ελληνικό θα το έκανα αμέσως. Τι χρησιμεύει ένα κράτος Ελληνικό που αντί κάθε άλλη εξωτερική πολιτική διορίζει προξένους στην Ανατολή και πρέσβεις στη Δύση και τους ξεπροβαδίζει με την μονάκριβη ευχή και οδηγία «προσέχετε να μην γεννάτε ζητήματα», Αν το κράτος δεν νοιώθει τι μπορεί και τι πρέπει να κάνει, δεν αξίζει να ζει. […] Δεν με μέλει αν βάλω σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση, μια κυβέρνηση που δεν την σέβομαι, δεν είμαι καμωμένος για την κυβέρνηση ή για το κράτος, έγινα για το έθνος, και το ξέρω επειδή γι’ αυτό ίσα-ίσα πονώ. Για την κυβέρνηση μου έρχεται σιχαμός και καταφρόνια, άμα συλλογίζομαι την κυβέρνηση ξεπέφτω, μαργώνω και μαραίνομαι. Σηκώνομαι, ξανοίγω και ανθοβολώ άμα νοιώθω τον Ελληνισμό. Σε όποια γωνιά του Ελληνισμού και αν βρεθώ, θα πασχίζω πάντα να δυναμώνω, να ξυπνώ, να ζωντανεύω την ψυχή του, και ας γίνει ότι γίνει. Ξυπνώ κάθε ύπνο, κεντρίζω κάθε βαρεμό, συνδαυλίζω κάθε στάχτη, ξεσκεπάζω κάθε σπίθα κρυμμένη και ανάβω κάθε φωτιά σβησμένη, βγάζω κάθε πνοή κουρασμένη και παίζω κάθε χορδή σιωπηλή. Ξυπνώ, ξυπνώ, ξυπνώ»
Όσοι ζωντανοί λοιπόν μπορούν να ακούσουν με την ψυχή τους την Ιδέα του ακολουθώντας την ψυχή του Δραγούμη. «Οι υπόλοιποι σαπίστε εκεί που είστε!»
Αλέξανδρος Καρράς
