Ο ΜΕΓΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΑ ΣΠΛΑΧΝΑ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ

ΒΑΣΙΛΙΚΟΙ ΟΙ ΤΑΦΟΙ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ 

Αναμένοντας τις  ανακοινώσεις της αρχαιολογικής ομάδας που ανασκάπτει τον τάφο της Αμφίπολης, διαβάζοντας τις εικασίες  των αρχαιολόγων  για το θέμα και  λαμβάνοντας υπ’όψιν κάποια καινούργια στοιχεία που ανακοινώθηκαν πρόσφατα,  κάνω μια επιγραμματική αναφορά γιατί θεωρώ ότι ο Τάφος τηςΑμφίπολης ΕΝΔΕΧΕΤΑΙ να είναι ο Τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, παρά την σαφέστατη θέση  των αρχαιολόγων   ότι ο Τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Όντως, η μέχρι σήμερα αποκρυσταλλωμένη άποψη είναι ότι ο Αλέξανδρος ετάφη στην Αλεξάνδρεια στην περιοχή που εκαλείτο «Σήμα» και υπάρχουν αναφορές για την ύπαρξη της σωρού μέχρι και τον 4^ο αιώνα οπότε σταματά κάθε αναφορά σε αυτήν.

Μήπως όμως θα μπορούσε να υπάρχει και μια άλλη εκδοχή σχετικά με την τύχη της σωρού του Μεγάλου Αλεξάνδρου ;

Σε ομιλία μου στις 16/3/2014 "Περί του Τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου"  ανατρέχοντας σε  κειμενικές  πηγές και αναλύοντας  τις  ιστορικο-πολιτικές καταστάσεις της εποχής κατέληξα στα εξής συμπεράσματα :

-     Ο προορισμόςτης σωρού του Αλεξάνδρου ήταν οι Αιγές της Μακεδονίας σύμφωνα με την πλέον αξιόπιστη από τις πηγές που έχουμε, τον περιηγητή Παυσανία. (όλες οι πηγές που έχουμε είναι πολύ μεταγενέστερες και βασίζονται σε συγγραφείς και ιστοριογράφους συγχρόνους του Αλεξάνδρου, άρα η όποια πληροφορία  μεταφέρουν μπορεί να έχει παραποιηθεί ή διαφοροποιηθεί από την πραγματικότητα, για αυτό και παρατηρούνται αντιφάσεις μεταξύ των πηγών-ειδικά ο Διόδωρος ο Σικελιώτης είναιπροβληματικός κατά την συρραφή των πηγών του).

-     Η πομπή που μετέφερε την σωρό του Αλεξάνδρου ξεκίνησε δύο χρόνια μετά τον θάνατο του. Δεν αναφέρεται ο λόγος της καθυστέρησης.  Το ότι τόσο κράτησε η κατασκευή της άμαξας,  όπως λέει ο  Διόδωρος ο Σικελιώτης, μάλλον δεν αποτελεί τον λόγο της καθυστέρησης. Υποθέτουμε ότι οφείλεται στο ότι ετοιμαζόταν οτάφος όπου θα ενταφιάζετο ο Αλέξανδρος.

-     Για να ξεκινήσει λοιπόν η πομπή πρέπει ο τάφος που θα τον υπεδέχετο να ήταν έτοιμος.Όμως τέτοιος τάφος δεν υπήρχε στην Αίγυπτο, σίγουρα όχι στην Αλεξάνδρεια (η οποία ακόμα ήταν ένα χωριό)  και μάλλον ούτε στην Όαση Σίουα (έναν από τους υποτιθέμενους προορισμούς- τα ευρήματα της κας Σουβαλτζή  δεν μπορούν να το τεκμηριώσουν). Άρα ο τάφος ήταν έτοιμος στην Μακεδονία.

-     Ο Πτολεμαίοςο Σωτήρ, από την αρχή είχε τοποθετηθεί ότι δεν έπρεπε να ορισθεί αντικαταστάτης του Αλεξάνδρου μέχρι να γεννήσει η Ρωξάνη. Στην περίπτωση που γεννούσε αγόρι, αυτό  θα αναγορεύετο σε διάδοχο του. Έτσι όταν ορίστηκε ο Περδίκκας ως αντικαταστάτης του Αλεξάνδρου αμέσως μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου,πολύ πιθανόν αποφάσισε να υφαρπάξει την σωρό του Αλεξάνδρου που μετεφέρετο στην Μακεδονία και να την κρατήσει, ίσως μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση.

-     Ο Πτολεμαίος ο Σωτήρ ήταν ένας από τους σωματοφύλακεςτου Αλεξάνδρου, πολύ έμπιστος του και δεν έδειξε ποτέ σημάδια ότι θα επιθυμούσε να πάρει την θέση του Αλεξάνδρου. Έτσι παρότι ο στρατός , μετά την δολοφονία του Περδίκκα, τον κάλεσε να αναλάβει αυτός ως αντικαταστάτης του Αλεξάνδρου, αυτός αρνήθηκε. ‘Άρα η υφαρπαγή της σωρού του Αλεξάνδρου πολύ πιθανόν θα είχε ως κίνητρο την διασφάλιση του διαδόχου του πια, του Αλεξάνδρου Δ’ (η Ρωξάνη είχε ήδη γεννήσει).

-     Την σωρό του Αλεξάνδρου την μετέφερε στην Μέμφιδα, την τότε οιονεί πρωτεύουσα της Αιγύπτου, όπου την  αποτέφρωσε ακολουθώντας  τον Μακεδονικό νόμο (σύμφωνα με τον αξιόπιστο Παυσανία και το Πάριο Χρονικό)  και ενταφίασε προσωρινά τα οστά του στον ναό του Νεκτανεβώ ΙΙ.

-     Μετά την ήττα και τον θάνατοτου Περδίκκα ο οποίος εξεστράτευσε κατά της Αιγύπτου για να επαναποκτήσει την σωρό του Αλεξάνδρου , συνεκλήθη σύσκεψη  όλων των διαδόχων στον Τριπαράδεισο από τον Αντίπατρο με σκοπό να διευθετηθούν οι διαφορές μεταξύ των διαδόχων του Αλεξάνδρου και αφού επανακαθορίσθηκαν οι επικράτειες του καθενός, αποφασίσθηκε η μετάβαση των δύο βασιλέων (Φιλίππου Γ’ του Αρριδαίου και του Αλεξάνδρου Δ’, υιού του Αλεξάνδρου) στην Μακεδονία. Είναι πολύ πιθανό μαζί με τους βασιλείς να μετεφέρθησαν και τα οστά του Αλεξάνδρου ώστε να ενταφιασθεί στην Μακεδονία, στον ήδη κατασκευασθέντα  τάφο.

-     Ο Πτολεμαίος Β΄ ο  Φιλάδελφος, υιός του Πτολεμαίου του Σωτήρος, ήταν αυτός που μετέφερε, μετά από περίπου 40  χρόνια, την (υποτιθέμενη)  σωρό(μούμια) του Αλεξάνδρου στην Αλεξάνδρεια  (σύμφωνα με τον  αξιόπιστο Παυσανία), την οποία και έκανε πρωτεύουσα της Αιγύπτου. Θεωρώντας ότι κανείς δεν θα μπορούσε να τον διαψεύσει(αφού η μεταφορά των οστών του Αλεξάνδρου στην Μακεδονία έγινε μυστικά και δεν είχε καταγραφεί/αναφερθεί από κανέναν και λόγω  του μεγάλου χρονικού διαστήματος που είχε περάσει από τότε).  Άλλωστε- και αυτό είναι περίεργο -  κανένας από τους άλλους διαδόχους δεν εξέφρασε ποτέ δυσφορία ή κινήθηκε κατά του Πτολεμαίου για τον λόγο αυτό, πράγμα που όμως ίσως εξηγείται από την συναινετική απόφαση μεταφοράς των οστών του Αλεξάνδρου στην Μακεδονία.

-     Έτσι, ο Πτολεμαίος Β΄ ο  Φιλάδελφος  χρησιμοποιώντας κάποια μούμια, από τις χιλιάδες που υπήρχαν στην Αίγυπτο, και χρησιμοποιώντας την ως σωρό του Αλεξάνδρου, εκμεταλλεύτηκε το  όνομα του Αλεξάνδρου (τόσο  αυτός όσο και όλοι οι υπόλοιποι διάδοχοι του)  για πολιτικούς λόγους τόσο για έλεγχο των εντοπίων όσο και (στην συνέχεια οι διάδοχοι του) για εντυπωσιασμό των Ρωμαίων .  Ο Πτολεμαίος Β’, καθώς δεν είχε καμιά επαφή μετον Αλέξανδρο, δεν εδεσμεύετο ηθικά ώστε να παρουσιάζεται , για ίδιον όφελος , να κατέχει  και να εκμεταλλεύεται την (δήθεν) σωρό τουΑλεξάνδρου.

-     Έτσι λοιπόν, πολύ πιθανόν ο Αλέξανδρος να ετάφη στην Μακεδονία. Όχι στις Αιγές, όπως γνωρίζει ο Παυσανίας (πιθανόν να διεδίδετο έτσι για λόγους ασφαλείας ότι η σωρός μετεφέρετο  στις Αιγές αντί για τον πραγματικό προορισμό), αλλά στην Αμφίπολη όπου ο τεράστιος, μεγαλοπρεπής και  πολυτελέστατος τάφος είναι πράγματι άξιος να είναι τάφος μιας  τέτοιας προσωπικότητας όπως του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

-     Η Αμφίπολη αποτελεί μια πολύ σημαντική πόλη-σταθμό για τον Αλέξανδρο και ταιριάζει απόλυτα με το να αποτελεί και χώρο ταφής του Αλεξάνδρου. Αποτελεί το σημείο από το οποίο ξεκίνησε ουσιαστικά την εκστρατεία του προς την Ασία και από όπου απέπλευσε ο Μακεδονικός Στόλος. Επίσης ήταν μια από τις επτά πόλεις  που είχε επιλέξει να ανεγείρει ναό, υποδηλώνοντας έτσι την ψυχική του σχέσημε την πόλη αυτή. Η πόλη αυτή ήταν επίσης σημαντική και για τον πατέρα του Φίλιππο, μιας και εκεί ετιμάτο ο Φίλιππος σαν θεός.

-     Λεπτομέρειες που προέκυψαν μετά την ανακάλυψη της εισόδου του τάφουτ της Αμφίπολης  ενισχύουν  την διατυπωθείσα υπόθεση ότι ο Τάφος της Αμφίπολης ΕΝΔΕΧΕΤΑΙ να είναι ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου :

-     Ο εντυπωσιακός και πολυτελέστατος περίβολος αποδίδεται από τους αρχαιολόγους στον Δεινοκράτη, προσωπικό φίλο και αρχιτέκτονα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο Δεινοκράτης αναφέρεται ότι σχεδίασε τα τείχη της Αλεξάνδρειας καθώς και την επιβλητική πυρά του Ηφαιστίωνα στην Βαβυλώνα που μας περιγράφει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης. Είναι δε εντυπωσιακή η σύμπτωση της πορείας των δύο, του Αλεξάνδρου (θάνατος στην Βαβυλώνα  και αποτέφρωση μετά δύο χρόνια στην Μέμφιδα, κατασκευή του τάφου του από τον Δεινοκράτη) και του Ηφαιστίωνα (θάνατος στα Εκβάτανα και αποτέφρωση μετά από εννέα μήνες στην Βαβυλώνα, κατασκευή της εντυπωσιακής πυράς από τον Δεινοκράτη).

-     Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η διάρκεια κατασκευής του τάφου ήταν δύο χρόνια (διαδικτυακή έκδοση εφημερίδας «ΠρώτοΘέμα»  15/8/2014), που συμπίπτει εντυπωσιακά  με τον «χρόνο αναμονής»  της μεταφοράς της σωρού του Αλεξάνδρου από την Βαβυλώνα δύο χρόνια μετά τον θάνατο του.

-     Η ύπαρξη σφιγγών που φρουρούν τον τάφο που παραπέμπει ίσως σε Αιγυπτιακή συνήθεια, όπου οι σφίγγες αποτελούν φύλακες τάφων-χαρακτηριστική η Σφίγγα  μπροστά από την πυραμίδα του Χέοπα- που πιθανόν να υποδηλώνει την σχέση του νεκρού με την Αίγυπτο.

-     Προσωπικά πιστεύω ότι η ανεύρεση των σφιγγών χωρίς κεφάλια και φτερά  είναι εσκεμμένη από τους κατασκευαστές του τάφου για να υποδηλωθεί με τον τρόπο αυτό ότι ο νεκρός έχει στενότατη σχέση και με την Ελλάδα και με την Αίγυπτο.

  Αποκλείεται να υπήρξε πράξη βανδαλισμού και προσπάθεια σύλησης τους τάφου από τυμβωρύχους, όπως διατείνονται κάποιοι αρχαιολόγοι, μιας και σε αυτήν την περίπτωση θα έπρεπε να είχαν βρεθεί στο χώμα τα (πολύ βαριά) κεφάλια των σφιγγών (δεν έχει ανακοινωθεί ότι έχουν βρεθεί μπροστά στην είσοδο), όπως επίσης θα είχε γίνει τουλάχιστον κάποια προσπάθεια να παραβιασθεί ο τοίχος που φαίνεται ότι υπάρχει αμέσως μετά τις σφίγγες. Ο τάφος φαίνεται ασύλητος,τουλάχιστον από το σημείο το οποίο έχει αποκαλυφθεί.

-     Οι Ελληνικές σφίγγες είχαν γυναικείο πρόσωπο,ενώ οι Αιγυπτιακές ανδρικό, όπως επίσης και η ύπαρξη φτερών υπάρχει μόνο στις Ελληνικές Σφίγγες. Έτσι αποκόπτοντας τα κεφάλια και τα φτερά, και αφήνοντας ουσιαστικά μόνο τα κοινά χαρακτηριστικά των δύο τύπων σφιγγών, αποτυπώνεται σαφέστατα η σύνδεση του νεκρού και με την Ελληνική και την Αιγυπτιακή πλευρά, χαρακτηριστικά που συγκεντρώνει από τους επιφανείς Μακεδόνες, μόνο ο Αλέξανδρος!

-  Η είσοδοςστον τάφο είναι από τα Νοτιοανατολικά (διαδικτυακός τόπος newsit.gr - 18/8/2014).

 Παρότι θα περιμέναμε η είσοδος να βρίσκεται στον άξονα Ανατολής-Δύσης,η κλίση του αυτή ίσως να υποδεικνύει την σύνδεση του με την Μέση   Ανατολή  και μάλιστα με την Βαβυλώνα, μιας και η κατεύθυνση αυτή, αν δεν κάνω λάθος, σχηματίζει τον άξονα Αμφίπολης-Βαβυλώνας, δηλαδή συνδέει τις δύο μοιραίες τοποθεσίες για τον Αλέξανδρο, της Βαβυλώνας ως τόπος θανάτου του και της Αμφίπολης ως τόπος ταφής του!

‘Οσον αφορά τα διάφορα σενάρια τα οποία κυκλοφορούν σχετικά με την ταυτότητα του νεκρού είναι τα εξής:

-     1. Τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου:  Αν και πολύ ασθενής από τεκμηρίωση, κατ’ εμέ αποτελεί αρκετά πιθανή λύση και από τις προτεινόμενες την πλέον εφικτή.

-      2. Τάφος της Ρωξάνης ή/και Αλεξάνδρου Δ’  : Κατ’αρχήν ο Λέων της Αμφίπολης  στηνκορυφή του ταφικού τύμβου αρμόζει σε άνδρα.Επίσης η Ρωξάνη και ο Αλέξανδρος Δ΄ εκτελέσθηκαν με εντολή του Κασσάνδρου και ετάφησαν σε άγνωστο σημείο κατ’εντολήν του, άρα θεωρώ μάλλον απίθανο να έχουν ταφεί εκεί και οι δύο ή ακόμα και ένας από αυτούς. Άλλωστε ο Μανώλης  Ανδρόνικος  το 1979 ταύτισε έναν από τους τάφους της Βεργίνας ως τον τάφο του Αλεξάνδρου Δ’ (κατ’εμέ τελείως αυθαίρετα).

-      3. Τάφος του Νεάρχου ή κάποιου στρατηγού: Ο Νέαρχος υπήρξε ο ναύαρχος  του στόλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του στην Ασία.  Θεωρώ απίθανο ο ευρεθείς τάφος να αποτελεί τάφο κάποιου ανώτατου αξιωματούχου,διότι η κατασκευή του συγκεκριμένου τάφου θα απαιτούσε χρήση πολλών και μεγάλων κρατικών πόρων τόσο ανθρωπίνου δυναμικού, όσο και μεταφορικών μέσων. (Για να μην αναφέρουμε και χρηματικούς πόρους που όμως οι ανώτατοι αξιωματούχοι ίσως να είχαν αποκομίσει από τηνεκστρατεία στην Ασία).

Συγκεκριμένα η μεταφορά των 2500 κυβικών μέτρων μαρμάρου από την Θάσο, μόνο για τον περίβολο, θα χρειαζόταν κινητοποίηση του στόλου (ο Στρυμόνας ήταν πλωτός και έφθανε μέχρι μια μικρή λίμνη που ήταν σχεδόν μπροστά στο μνημείο),η δε κατασκευή θα απαιτούσε πολλούς εργάτες για πολύ χρόνο.Δεδομένου ότι οι  Μακεδόνες έφτιαχναν τάφους μετά τον θάνατο και μάλιστα έφτιαχναν τον τάφο γύρω από τον χώρο της πυράς μετά την αποτέφρωση και επίσης δεδομένης της ταραχώδους κατάστασης μεταξύ των  Μακεδόνων την εποχή εκείνη  θεωρώ απίθανο οι οικείοι του θανόντα να μπορούσαν να κινητοποιήσουν τόσους πόρους μετά τον θάνατο ακόμα και του πιο σημαντικού αξιωματούχου  αφ’ενός και αφ’ετέρου πολύ δύσκολα οι υπόλοιποι αξιωματούχοι δεν θα αντιδρούσαν σε μια τέτοια ενέργεια να φτιαχτεί ένας τέτοιος εντυπωσιακός τάφος, που εν πάσει περιπτώσει θα αποτελούσε ύβρη και αλαζονεία μιας και θα υπερέβαλε ακόμα και τάφων βασιλέων. Και φυσικά θα ήταν πολύ δύσκολο έως αδύνατο, ο Δεινοκράτης να ασχολείτο με την κατασκευή ενός τέτοιου τάφου που θα ανήκε απλώς σε κάποιον στρατηγό ή ναύαρχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

-     4. Τάφος του Σπαρτιάτη Βρασίδα ή Τάφος Αθηναίων οπλιτών : Τελείως αδύνατο να ισχύει,  αφ’ένός μεν λόγω του ότι δεν συμπίπτει η χρονική περίοδος (διαφορά περίπου 150 χρόνια) και αφ’έτέρου η κατασκευή αυτού του τάφου θα απαιτούσε πολλούς πόρους, όπως ανεφέρθη παραπάνω,  που δεν θα μπορούσαν να διαθέτουν οι Σπαρτιάτες ή οι Αθηναίοι  σε εκείνη την περιοχή.

-     5. Κενοτάφιο (ακόμα και του Μεγάλου Αλεξάνδρου-εδώ γίνεται κάποια παραχώρηση!)

Το κενοτάφιο έχει την έννοια του μνημείου στο οποίο αποδίδονται τιμές σε νεκρούς των οποίων τα σώματα δεν έχουν βρεθεί. Έτσι δεν θα είχε έννοια η κατασκευή τούμπας από πάνω του και κάλυψη του, αυτό εγίνετο μόνο όταν υπήρχε ταφή για να υπάρξει ανάπαυση του νεκρού μακριά από την "παρενόχληση" των θνητών. Οι όποιες τιμές στον νεκρό απεδίδοντο αλλού, με την μορφή διοργάνωσης αγώνων στο όνομα του κλπ. Άλλωστε η κάλυψη του τάφου είχε και ως αποτέλεσμα το να χαθεί η μνήμη της πραγματικής τοποθεσίας του τάφου.

Γενικά οι αρχαιολόγοι αποφεύγουν να παραδεχτούν ότι υπάρχει και η πιο πραγματιστική λύση αν και με μικρές πιθανότητες (αν υιοθετηθεί ο παραπάνω συλλογισμός) και αντ’αυτού   δίνουν «περίεργες» απαντήσεις που από μόνες τους δίνουν την εντύπωση ότι ψάχνουν απλώς και μόνο να βρουν ποιόν δεν έχουν βρει θαμμένο για να πιστοποιήσουν τον τάφο, ακόμα και αν αυτό θα ήταν απίθανο έως αδύνατο.

Εν κατακλείδι, ο Τάφος της Αμφίπολης δεν αποκλείεται να μας αποκαλύψει την ταφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου , ο οποίος μάλιστα, ΑΝ ΒΡΕΘΕΙ, θα βρεθεί ΑΠΟΤΕΦΡΩΜΕΝΟΣ και όχι  ως μούμια. Στην περίπτωση δε που ο τάφος είναι ασύλητος, είναι δύσκολο να φανταστούμε τι θησαυροί  θα αποκαλυφθούν!

(Χωρίς να αποκλειστούν και περαιτέρω εκπλήξεις, όπως να έχουν θαφτεί μαζί με τον Αλέξανδρο η σύζυγος του Ρωξάνη και ο υιός του Αλέξανδρος Δ’)

Ακόμα και από μεταφυσικής άποψης,  μπορούμε να θεωρήσουμε ότι καρμικά μόνο ένα τέτοιο τέλος άξιζε στον Αλέξανδρο και φυσικά όχι αυτό το οποίο γνωρίζουμε μέχρι τώρα.

Άλλωστε το γεγονός και μόνο ότι ένα τόσο τεράστιο, πολυτελές και εκπληκτικό μνημείο κρατήθηκε μυστικό για χιλιάδες χρόνια, μας προϊδεάζει σε ποιόν ανήκει!

Εν αναμονή λοιπόν…….

(συνεχίζεται στο : http://www.empedotimos.blogspot.gr/2014/08/2682014.html )